Dokumentowanie bonusów w podatku VAT

Podział bonusów na pośrednie i bezpośrednie nie wynika wprost z przepisów ustawy o VAT.

Ogólne warunki dokumentowania transakcji reguluje art.106 e ustawy o VAT. Zgodnie z nim transakcję należy dokumentować fakturą, w której wskazuje się m.in. kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto.

Podstawą opodatkowania zgodnie z art.29 a ust.1, ust.10 pkt 1 jest wszystko co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej. Podstawa opodatkowania ulega obniżeniu m.in. o kwotę udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen.

Organy skarbowe w licznych interpretacjach wskazują podział bonusów na bezpośrednie i pośrednie. Sposób ich dokumentowania jest różny. Bonusy bezpośrednie, a więc udzielone bezpośredniemu klientowi, który otrzymał fakturę pierwotną powinny zostać udokumentowane fakturą korygującą. Zdaniem skarbówki wystawienie faktury korygującej jest możliwe wyłącznie w przypadku obniżenia ceny (bonusu) bezpośredniemu klientowi.

Z kolei bonus pośredni udzielony na rzecz kolejnego nabywcy w łańcuchu dostaw, który nie jest bezpośrednim odbiorcą towarów w ocenie fiskusa należy udokumentować dowodem księgowym w rozumieniu ustawy o rachunkowości. Tym dowodem może być nota księgowa. Sprzedawca w tym przypadku nie może wystawić faktury VAT, ponieważ nie doszło do bezpośredniej transakcji pomiędzy sprzedawcą a nabywcą. W konsekwencji wystawiona nota może stanowić pisemny dokument, który umożliwi udokumentowanie bonusu.

W piśmie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 18 kwietnia 2019 r. sygn. 0114-KDIP4.4012.174.2019.1.KS czytamy, że -„jeżeli udzielenie rabatu ma miejsce po dokonaniu sprzedaży i wystawieniu faktury, w której dokonano pierwotnego określenia podstawy opodatkowania (rabat potransakcyjny), wówczas czynność ta wymaga wystawienia faktury korygującej zmniejszającej wartość towarów, zgodnie z art. 106j ustawy. Jednakże możliwe jest wystawienie faktury korygującej wyłącznie w sytuacji udzielenia rabatu bezpośredniemu nabywcy towarów i usług. W opisanej sprawie wskazano, że wypłata bonusów pośrednich ma następować na podstawie not obciążeniowych wystawianych przez apteki na rzecz Wnioskodawcy lub not uznaniowych wystawianych przez Wnioskodawcę. Ustawa o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze wydane na podstawie jej upoważnienia w żadnym zakresie nie regulują kwestii wystawiania not. Noty stanowią dokumenty księgowe na podstawie ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2018 r. poz. 395, z późn. zm.), a nie przepisów dotyczących podatku VAT. Przepisy krajowe nie określają dokumentu, na podstawie którego podatnik udzielający rabatu może ten rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca, jednakże żadne przepisy nie wskazują, że nie może nim być np. nota księgowa, rabatowa, uznaniowa, obciążeniowa (czy to wystawiona przez podmiot udzielający rabatu,czy też sporządzona przez otrzymującego rabat). W związku z tym uznać należy, że każda forma dokumentacyjna - inna niż faktura korygująca będzie dopuszczalna. W konsekwencji, dozwolonym będzie udokumentowanie udzielanych rabatów notami obciążeniowymi.”

Lidia Rubińska Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO