Barter w podatku VAT

Barter jest transakcją wzajemną, odpłatną mimo, że nie ma charakteru pieniężnego.

Umowa barterowa jest umową nienazwaną i zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego stosuje się do niej przepisy o zamianie. Na podstawie art. 603 kodeksu cywilnego przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.
Z art. 5 ust.1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju i zagranicą. W oparciu o wymieniony przepis umowa barterowa podlega opodatkowaniu tym podatkiem jako odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług. Podstawą opodatkowania jest wartość towarów lub usługi. Transakcję barterową należy opodatkować stawką VAT właściwą dla danego produktu lub usługi.

Według ogólnej zasady wynikającej z art. 106 b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT podatnicy podatku VAT, którzy dokonują dostawy towarów i usług na rzecz innego podatnika podatku VAT mają obowiązek wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż. Wobec tego obie strony transakcji barterowej powinny udokumentować czynności fakturą VAT. Zarówno jedna jak i druga strona transakcji występują jednocześnie w charakterze sprzedawcy i nabywcy.

Jeżeli dla danej dostawy lub świadczonej usługi przepisy nie przewidują szczególnego powstania obowiązku podatkowego to obowiązek powstaje na zasadach ogólnych zgodnie z art.19a ust.1 ustawy o VAT, a więc z chwilą dostawy towarów lub wykonania usługi. Linia orzecznicza Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazuje, że w umowie barterowej obowiązek podatkowy ustala się odrębnie dla każdej ze stron umowy, zgodnie z przedmiotem czynności dokonywanych przez każdą z nich.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 23 lipca 2014 r., sygn. I SA/Po 145/14 – „Zasady dokumentowania świadczeń wykonywanych w ramach transakcji barterowych nie różnią się od zasad dokumentowania standardowych transakcji sprzedaży. Specyfika barteru, tzn. fakt, że każda ze stron umowy jest jednocześnie sprzedawcą i odbiorcą, powoduje jeżeli obie strony są podatnikami podatku od towarów i usług że wystawione winny być dwie faktury. W wystawionej fakturze, każda ze stron opodatkowuje dostawę lub usługę właściwą stawką podatku. Kopie takich faktur powinny być przez obie strony transakcji barterowej ewidencjonowane w ich rejestrach sprzedaży, natomiast oryginały faktur stanowić będą podstawę do ujęcia transakcji w rejestrach zakupu stron. Podatek naliczony, wykazany na każdej z wystawionych faktur, będzie podatkiem podlegającym u nabywcy świadczenia odliczeniu na zasadach ogólnych, jeżeli oczywiście nabycie będzie miało związek z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi. Jak wykazano powyżej, w przypadku czynności wykonywanych w ramach barteru u obu stron transakcji występuje podatek należny.”

Lidia Rubińska, Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO