Błąd księgowego w wyborze stawki amortyzacji

Wyrok NSA z 21 kwietnia 2015 r., I FSK 454/13
Podatnik, który wybrał stawkę amortyzacji z wykazu, nie może potem jej zmienić i ustalić indywidualnie.

Komentowana sprawa dotyczyła spółki, która na potrzeby działalności gospodarczej kupiła budynek użytkowy, który został wpisany do ewidencji środków trwałych. Spełniał on wszelkie wymagania ustawowe do zastosowania indywidualnej stawki amortyzacji. Zarząd spółki podjął uchwałę, na mocy której przedmiotowy budynek miał być amortyzowany według art. 16j ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych¹ – dalej u.p.d.o.p., stawką 10% przez okres 10 lat.
Uchwała zarządu została przekazana głównemu księgowemu w celu jej realizacji. W wyniku pomyłki głównego księgowego, tj. działania sprzecznego z wolą organu kierującego spółką, w księgach handlowych rozpoczęto amortyzację przedmiotowego budynku według stawki 2,5% (przewidywany okres amortyzacji 40 lat).

W związku z powyższym zadano pytanie: czy spółka, po ujawnieniu błędnego działania księgowego, może dokonać w księgach handlowych stosownej korekty, polegającej na przywróceniu indywidualnej stawki amortyzacyjnej przedmiotowego środka trwałego, począwszy od pierwszego miesiąca, w którym nastąpiła amortyzacja (rozliczenie kosztowe odpisów amortyzacyjnych)?
Spółka powoływała się na art. 16j u.p.d.o.p., który pozwala w niektórych sytuacjach indywidualnie ustalać stawki amortyzacyjne. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach nie zgodził się na korektę. Do takich samych wniosków doszedł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.

Stanowisko sądu I instancji powtórzył Naczelny Sąd Administracyjny, uznając, że dokonana przez WSA w Gliwicach wykładnia przepisów prawa materialnego, stanowiących podstawę indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, a mianowicie art. 15 ust. 6, art. 16h ust. 2 i art. 16i-16j u.p.d.o.p., jest prawidłowa.

Odnośnie do korekty odpisów amortyzacyjnych NSA wyjaśnił, że wprawdzie przepisy o amortyzacji podatkowej nie określają bezpośrednio norm dotyczących korekty tych odpisów, ale taka korekta jest prawnie możliwa. Może ona nastąpić wówczas, gdy podatnik nieprawidłowo ustali wysokość odpisów amortyzacyjnych, a tym samym wysokość kosztów uzyskania przychodów, przez niewłaściwe ustalenie wartości początkowej środka trwałego, zastosowanie złej stawki amortyzacyjnej, ale tylko w przypadku stosowania stawek określonych w wykazie, stanowiących załącznik nr 1 do u.p.d.o.p., czy też omyłce technicznej przy obliczaniu odpisów bądź w terminach rozpoczęcia i zakończenia.

Jest również możliwa korekta odpisów amortyzacyjnych w przypadkach utraty przez podatnika ulgi inwestycyjnej, z której wcześniej korzystał. W rozpoznawanej sprawie żadna z wymienionych okoliczności nie wystąpiła. Korekta stawki z ustawowej na indywidualną jest natomiast prawnie niedopuszczalna, a uchwała zarządu nie może zastąpić prowadzonej ewidencji.