Karta Praw Podatnika – nowe regulacje chroniące podatników

Dnia 15 maja 2019 r. Sejm skierował do pierwszego czytania projekt dotyczący wprowadzenia do polskiego systemu podatkowego Karty Praw Podatnika (dalej jako KPP), w której określone będą podstawowe prawa podatników, którym odpowiadają obowiązki organów podatkowych. KPP nie przyznaje podatnikom nowych praw, bowiem wynikają one z obecnie obowiązujących przepisów, natomiast ma ona za zadanie wzmocnienie tych praw oraz ich usystematyzowanie. Ponadto proponowana KPP, mając rangę ustawy, ma też stanowić kontekst interpretacyjny dla innych przepisów prawa podatkowego.

W KPP znajdziemy regulacje dotyczące odpowiedniego wyważenia interesu publicznego i interesu prywatnego w prawie podatkowym, pewności i jawności prawa podatkowego, komunikatywności.   Co ważne, zgodnie z zapisem niezrozumiały przepis prawa podatkowego nie może być podstawą zastosowania sankcji podatkowych, karnych i karnych skarbowych. Ponadto prawo do zapłaty podatku w wysokości wynikającej z ustaw podatkowych, czyli prawo do zwrotu nadpłaty, prawo do ulg i zwolnień. Prawo do domniemania rzetelności i dobrej wiary.

Podatnicy będą mogli powoływać się na przepisy ustawy Karta Praw Podatnika w konkretnych sytuacjach. Na przykład, podatnik będzie mógł powołać konkretną podstawę prawną do tego, by organy podatkowe domniemywały, że podatnik działał w dobrej a nie złej wierze. To domniemanie działania w dobrej wierze będzie obowiązywać, póki organy podatkowe nie wykażą, zgodnie z zasadami postępowania dowodowego, że podatnik dział jednak w złej wierze.

Ponadto KPP ustanawia domniemanie rzetelności wykonania obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego oraz prawo do rzetelnego postępowania administracyjnego i sądowego w sprawach podatkowych rozumiane jako postępowanie rzetelne i efektywne, oparte o dowody uzyskane zgodnie z prawem. Podkreślono również prawo podatników do informacji  o podejmowanych przez organy podatkowe czynnościach i rozstrzygnięciach oraz ich przesłankach a także zakaz podwójnego lub nieproporcjonalnego karania oraz prawo do naprawienia szkody.

Joanna Litwińska, ekspert podatkowy