Kaucja gwarancyjna może być przychodem

Umowa kaucji gwarancyjnej ma swą podstawę w zasadzie swobody umów, art. 353¹ k.c. i służy zabezpieczeniu prawidłowego wykonania umów, w tym o roboty budowlane.

Kaucja gwarancyjna w budownictwie to określona, z reguły procentowo, kwota należności wynikających z tytułu wykonanych robót, zatrzymana przez inwestora na określony czas do momentu ich zakończenia tytułem gwarancji. Stanowi ona formę zabezpieczenia należytego wykonania robót przez wykonawcę bądź też służy do pokrycia roszczeń wynikających z ich nie wykonania czy też nienależytego wykonania. Ma charakter zwrotny.

Według generalnej zasady kaucja gwarancyjna jest neutralna podatkowo co oznacza, że fakt przyjęcia kaucji a następnie jej zwrot nie jest ani przychodem ani kosztem podatkowym. W pewnych sytuacjach kaucja może jednak stać się przychodem. Dzieje się to wtedy kiedy zostanie zatrzymana. Wystąpienie zdarzenia, które uprawnia wierzyciela do zaspokojenia się z kaucji może skutkować powstaniem przychodu u otrzymującego kaucję. Kaucja staje się wówczas elementem wynagrodzenia należnego inwestorowi i zaliczenie jej na poczet określonych płatności  powoduje powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Na podstawie art. 12 ust.1 pkt 1 ustawy o CIT przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Przychodami są również kwoty należne choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Momentem powstania przychodu  będzie data, kiedy kaucja stanie się kwotą należną, a więc moment zatrzymania kaucji.

Powyższe stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie sądu i interpretacji organu.

Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 21 lutego 2017 r., I SA/Gl 1205/16 - "Wierzytelność z tytułu kaucji gwarancyjnej mieści się w ramach wierzytelności z tytułu wykonanych usług budowlanych albowiem stanowi część wynagrodzenia należnego wykonawcy i została przez stronę zaliczona do przychodów należnych, o których mowa w art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p. iż pewna część wynagrodzenia zatrzymywana była przez inwestora tytułem zabezpieczenia należytego wykonania robót budowlanych i przyszłych ewentualnych roszczeń z tytułu gwarancji (czy rękojmi) - do momentu wskazanego w umowie. W takim przypadku nie znajduje uzasadnienia konkluzja organu, że kaucja jest nie elementem wynagrodzenia należnego wykonawcy z tytułu wykonanych robót oraz, że wierzytelność z tytułu kaucji gwarancyjnej, jako odrębna od wierzytelności z tytułu wykonanych usług budowlanych, nie jest dla Spółki przychodem należnym, o którym mowa w art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p."

Pismo z dnia 20 stycznia 2014 r., Izba Skarbowa w Łodzi , IPTPB3/423-393/13-5/MF  - "Spółka otrzymując kaucję nie ma prawa uznać otrzymanej kwoty jako wpływu o charakterze definitywnym, chyba że wystąpią okoliczności uprawniające do jej zatrzymania. Umowa pomiędzy stronami powinna regulować moment, w którym następuje rozliczenie kaucji. Momentem powstania przychodu będzie chwila, gdy kaucja stanie się kwotą należną, tj. z chwilą wystąpienia okoliczności, które uprawniają Spółkę do zatrzymania kaucji."

Lidia Rubińska, Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO