Jeżeli kara umowna stanowi zapłatę za usługę lub towar podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Według zasady ogólnej wynikającej z art.5 ust.1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Zgodnie z art. 8 ust.1 powołanej ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art.5 ust.1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (…).
Należy podkreślić, że czynność podlega opodatkowaniu, jeżeli dokonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Ponadto związek między zapłatą a świadczeniem (dostawą) musi być na tyle wyraźny, że płatność ewidentnie następuje w zamian za świadczenie usługi lub dostawę towaru.
Generalnie kara umowna ma charakter odszkodowawczy, a istotą odszkodowań nie jest płatność za usługę lub dostawę lecz rekompensata za szkodę. Zapłata takiej kary nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż nie ma charakteru ekwiwalentnego i nie jest związana z żadnym świadczeniem w zamian za wynagrodzenie.
Inaczej przedstawia się sytuacja kiedy karą regulowana jest zapłata kwoty wynikającej z zawartej między stronami umowy za wykonane usługi lub dostawę towarów. Wówczas kara stanowi element wynagrodzenia i będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.
Stanowisko takie potwierdzone zostało w interpretacji organu skarbowego.
Pismo z dnia 21 grudnia 2018 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0112-KDIL1-3.4012.665.2018.1.JN - "w przedmiotowej sprawie nałożenie kary umownej stanowić będzie rekompensatę finansową dla Spółki, jako strony dotkniętej niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy i nie wiąże się ze spełnieniem świadczenia wzajemnego. Kary umowne pełniące funkcję odszkodowawczą (rekompensacyjną) za poniesione straty, nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy, tym samym nie podlegają opodatkowaniu. Jak wynika z przepisów regulujących zasadność i prawidłowość wystawiania faktur, fakturę VAT wystawia się w celu udokumentowania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji należy przyjąć, iż czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług dokumentuje się innymi dokumentami, np. notami księgowymi lub innymi dowodami księgowymi zewnętrznymi w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn. zm.)”.
Lidia Rubińska Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO
Najbliższe szkolenia VAT
Warszawa 
08.11.2024 - 08.11.2024 
760.00 + VATNewsletter BDO
Aktualności
- Cyfryzacja dokumentów księgowych
- Nowa definicja budynku i budowli
- Limit płatności gotówkowych z wątpliwościami
- Amortyzacja łodzi sezonowej
- Ochrona sygnalistów już obowiązuje
- Podatek od budowli wchodzącej w skład przedsiębiorstwa
- Pojęcie zagranicznej jednostki kontrolowanej
- Tajemnica zawodowa i raportowanie MDR
- Samochód dla zarządu fundacji rodzinnej
- Bilet otrzymany z barteru trzeba oskładkować